Γράφει η Δουμζάκου Ανδρομάχη
Νηπιαγωγός – MSc στην Ειδική Αγωγή (University of East London)
Η οικογένεια αποτελεί τον κύριο παράγοντα κοινωνικοποίησης του παιδιού, καθώς το παιδί από τα πρώτα χρόνια της ζωής του μαθαίνει τους πρώτους ρόλους της κοινωνικής του ζωής και εντάσσεται σε μια κοινωνική ομάδα. Αυτό του δίνει την δυνατότητα να αναπτύξει μια σειρά από δεξιότητες που αφορούν την ανάπτυξή του, την μάθηση και παράλληλα την δημιουργία της προσωπικότητάς του. Γι΄ αυτό το λόγο το παιχνίδι στην προσχολική ηλικία είναι καθοριστικό.
Με τη λέξη παιχνίδι μπορεί να αναφερόμαστε στο ατομικό, στο παράλληλο και στο ομαδικό παιχνίδι. Το ατομικό ή συμβολικό παιχνίδι ξεκινά συνήθως στα πρώτα έτη του παιδιού (17-19 μηνών), όπου το παιδί αρχίζει να μιμείται κάποιες καταστάσεις της καθημερινής του ζωής. Αυτή είναι και η αρχή της λεκτικής του επικοινωνίας. Έπειτα, ανάλογα με την ηλικία του, δημιουργεί διαφορετικές καταστάσεις και σενάρια παιχνιδιού. Το παράλληλο παιχνίδι μπορεί να γίνει από δύο παιδιά που παίζουν ταυτόχρονα, είτε χρησιμοποιώντας το ίδιο σενάριο, είτε να παίζουν διαφορετικά σενάρια, αλλά να βρίσκονται μαζί στον ίδιο χώρο. Τέλος, το ομαδικό παιχνίδι γίνεται συνήθως σε μεγαλύτερα έτη, (5-6 ετών), όταν τα παιδιά έχουν κατακτήσει άλλες δεξιότητες όπως για παράδειγμα η ενσυναίσθηση ή το αίσθημα του να ανήκεις σε μια ομάδα.
Πώς μπορούν οι γονείς να συμμετέχουν στο παιχνίδι των παιδιών; Αρχικά, παίζοντας μαζί με το παιδί τους. Μέσα από το παιχνίδι οι γονείς μπορούν να μάθουν τα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητες και τις διάφορες ανησυχίες που μπορεί να έχει το παιδί τους. Επίσης, το παιχνίδι αποτελεί ένα μέσο με το οποίο οι γονείς δείχνουν ότι ενδιαφέρονται για τα παιδιά τους και συνάμα συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. Όταν ο γονέας θα καθίσει να παίξει μαζί με το παιδί του είτε σε συνεργατικό είτε σε παράλληλο παιχνίδι, τότε το παιδί νιώθει ασφάλεια και αναπτύσσει τον λόγο του. Ο γονέας επίσης, πολλές φορές θα κληθεί να δημιουργήσει αυτός καταστάσεις παιχνιδιού, γιατί το παιδί δυσκολεύεται να το κάνει μόνο του, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες.
Ένας άλλος τρόπος παιχνιδιού είναι να δημιουργήσουν οι γονείς διαφορετικές ευκαιρίες για παιχνίδι, όπως για παράδειγμα να φωνάξουν κάποιο άλλο παιδάκι στο σπίτι για να παίξουν τα παιδιά μαζί. Ευκαιρία για παιχνίδι αποτελούν και οι διάφορες καθημερινές καταστάσεις που βιώνουν παιδιά και γονείς, με τη βοήθεια πάντα λίγης φαντασίας. Επίσης, ένας ακόμη τρόπος δημιουργίας παιχνιδιού είναι να επισκεφθούν τα παιδιά μέρη όπου θα μπορούσαν να γνωρίσουν διαφορετικά πράγματα και πρόσωπα από αυτά που ήδη γνωρίζουν από το σπίτι τους ή το σχολείο τους.
Γενικά οι γονείς πάντα θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι το παιχνίδι των παιδιών εξαρτάται από τις σκέψεις τους, τις ανάγκες αλλά και τις ευαισθησίες που έχουν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Γι’ αυτό το λόγο τα καλύτερα παιχνίδια, είναι αυτά που εγείρουν την φαντασία και μπορούν να προσφέρουν διάφορες ευκαιρίες για δημιουργία.
Το πιο σημαντικό όμως που πρέπει να κατανοήσουν οι γονείς, είναι πως δεν χρειάζεται να ξοδεύουν πολλά χρήματα για να αγοράσουν όσο το δυνατόν περισσότερα παιχνίδια για τα παιδιά τους, αλλά να τους προσφέρουν τον απαραίτητο χρόνο για παιχνίδι, το οποίο δε θα διακοπεί από τίποτε άλλο.
Όταν οι γονείς δείξουν στα παιδιά τους ότι το παιχνίδι είναι σημαντικό και για αυτούς, όχι μόνο για τα παιδιά, τότε θα γνωρίσουν καλύτερα το παιδί τους, θα καταλάβουν τις ανάγκες του και τελικά θα το δουν πώς αναπτύσσεται μέσα από το παιχνίδι!